Kopieer de link van het artikel
Naast het oorlogsgeweld kampen de bewoners in de Donbas-regio met een ander probleem: een nijpend watertekort. Door vernielingen van de waterleidingen en de bassins zitten 1,4 miljoen mensen in Oost-Oekraïne zonder stromend water.
De stilte op het pleintje aan ons appartement wordt doorbroken door een gevechtsvliegtuig dat overscheert. “Gaat het om een raket of is het een vliegtuig?”, vragen de bewoners zich af, die zich met hun plastic flessen rond het huisje van de waterput hebben verzameld. Het is een zonnige zondagmorgen, de hitte van de afgelopen dagen zindert na tussen de woonblokken van Pokrovsk, een stadje op 50 kilometer van de Volksrepubliek Donetsk. Nikolai, een krasse zeventiger en gepensioneerd mijnwerker, veegt het zweet van zijn voorhoofd terwijl hij de kraan open- en dichtdraait. De kraan is aangesloten op een tank van 500 liter water dat via een kleine pomp uit een 37 meter diepe put wordt gepompt. De bewoners hebben zelf geld bijeengelegd voor hun lokale waterput.
De regio Donbas kreunt niet alleen onder het oorlogsgeweld dezer dagen, ook het gebrek aan water speelt de bewoners parten. Volgens de Verenigde Naties zitten 1,4 miljoen mensen in Oost-Oekraïne zonder stromend water als gevolg van vernielingen aan de waterleidingen en stroomonderbrekingen. In Druzhkivka, een stad van bijna 60.000 inwoners ten zuiden van Kramatorsk, komt al weken helemaal geen druppel water meer uit de kraan, net als in een aantal wijken in Kramatorsk. En in het door Russen ingenomen Marioepol waar alle infrastructuur kapotgeschoten is, moeten de naar schatting 100.000 overgebleven bewoners het doen met ongefilterd water uit de rivier. “Bijna iedereen in de stad heeft diarree”, tweette een bewoonster onlangs. “We denken dat het cholera is, maar niemand kan dat bevestigen. De Russen beloven dat ze de waterleidingen zullen repareren, maar er gebeurt niets.”
Ook in Pokrovsk zitten ze met een nijpend watertekort. ’s Morgens en ’s avonds zet de gemeente de kraan drie uur open, daarna gaat hij onherroepelijk dicht. Twee dagen per week, op dinsdag en vrijdag, is er helemaal geen water. “Met deze maatregelen hebben we nog reserves voor zestig dagen”, maakte waarnemend burgemeester Oleksandr Dobrovolskyi vorige week bekend. “Daarna moeten we de situatie opnieuw bekijken.”
De waterput waar Nikolai de flessen vult voor de bewoners van de vier appartementsblokken rondom, bestaat sinds het begin van de oorlog in 2014, klinkt het. “Door de beschietingen tussen Oekraïne en de pro-Russische separatisten werden heel wat waterbassins en leidingen vernield destijds. We kampen al jaren met een watergebrek in de zomer. Maar sinds de Russische invasie van 24 februari is het nog veel erger geworden.” Het grootste waterbassin van de regio is te vinden in Karlivka, ten westen van de stad Donetsk. Sinds het door de Russen werd gebombardeerd, is het bassin maar deels operatief.
“In ons blok hebben we geluk,” zegt Nikolai. “De bron bevat kwalitatief goed water, we kunnen het zelfs drinken. Want de kwaliteit van het kraanwater uit Karlivka is er sinds de Russische invasie hard op achteruitgegaan.”
Vóór 24 februari werd er water uit de Severodonetsk-rivier gebruikt dat werd gezuiverd in Karlivka. “Maar de Russen schoten de dam aan flarden”, zegt Nikolai. “Nu hebben ze een deel van de rivier onder controle en gebruiken ze het water voor hun eigen mensen. Sindsdien hebben we een groot probleem. Er is niet alleen minder water, het kraanwater is ook nauwelijks gefilterd. Het is eigenlijk alleen nog goed om ons toilet mee door te spoelen. Lang niet iedereen wil er zich mee wassen.”
“Het stinkt als een dooie hond”, omschrijft Dimitri Pyshnyi het, bewoner van het blok naast ons. Tussen zijn woning en ons tijdelijk onderkomen ligt een paar honderd meter, maar het grondwater in Dimitri’s blok is veel slechter dan dat uit de waterput waar Nikolai de scepter over zwaait. “Onze put is minder diep en het water is smerig, dus dat gebruiken we alleen in hoge nood”, legt Dimitri uit. “Maar het kraanwater is even slecht. Behalve dat het stinkt, ziet het eruit als de kleur van je schoenen,” wijst hij op de groene legerbottines van onze tolk Kostin. Dus halen de bewoners hun water het liefst gewoon uit de winkel of uit de tank van de waterkar die een keer per week langskomt. Irina staat met haar dochter in de rij als de waterkar op zaterdagmiddag met luid getoeter zijn komst aankondigt. “We kopen 20 liter voor vier personen per week”, zegt ze. “Dat is alleen om te drinken en kost 2,60 grivna voor een liter (87 eurocent, JDR). In de winkel is het nog duurder. Het is een extra kost, vooral in de zomer met een gemiddelde temperatuur van 35 graden.” In Donbas leven de mensen van de zware industrie, de steenkoolwinning en van de landbouw. Het gemiddelde inkomen ligt tussen de 300 en 500 euro per maand.
In haar piepkleine flatje toont Ludmilla ons de emmers water in haar badkamer. Ze is 60 en leeft van een pensioentje van nog geen 100 euro per maand. “Witte kleren wassen met het kraanwater gaat niet”, vertelt ze schouderophalend. “En als ik mijn haar was, dan is het nog altijd vuil.” Als we vragen wie er verantwoordelijk is voor het watertekort, schudt ze haar hoofd: “Het kunnen de Russen zijn, maar evengoed de Oekraïners. Weet je, het maakt ons hier niets uit. Of we nu met roebels moeten betalen straks of met Oekraïense grivna, het zal ons worst wezen. Dat het eindelijk eens stopt met die gevechten. Dan kan ik weer een douche nemen als vanouds en hoef ik niet meer te sjouwen met flessen water van 10 liter in de hitte.”
Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan.
Neem een abonnement op De Morgen
Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be. DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234